Adem- en stemproblemen kunnen vervelende gevolgen hebben voor uw privé-leven of uw carrière. Spreken is vermoeiend, gaat gepaard met heesheid en kan soms zelfs pijnlijk zijn. Het is raadzaam om bij adem- en stemproblemen hulp te zoeken, zodat erger voorkomen kan worden.
Ademstoornissen
- Hyperventilatie
Bij hyperventilatie is er sprake van een ademhaling die te snel en te diep is. Hierdoor wordt er meer koolzuur bij het uitademen afgegeven dan nodig. Dit zorgt er voor dat het koolzuur gehalte in het bloed daalt, waardoor hartkloppingen, duizeligheid en ademnood ontstaat. Dit kan een angstig en paniekerig gevoel geven. Vaak is hyperventilatie stress gerelateerd. Door stress ontstaat er een oppervlakkige snelle ademhaling.
- Astma, bronchitis, chronische hoest en andere longproblemen
Door allergieën, astma en bronchitis kan ademen moeite en veel energie kosten. Het gevoel van benauwdheid kan leiden tot kortademigheid. Op den duur kan kortademigheid leiden tot een oppervlakkige onnatuurlijke ademhaling. Er worden veel adempauzes gehouden, ademen is hoorbaar en tijdens spreken is er sprake van ademnood. Uiteindelijk kan een foutieve ademhaling leiden tot heesheid en vermoeidheid tijdens het spreken.
- Zorg na het doormaken van Covid-19.
Wanneer u na het doormaken van Covid- 19 no ademhaling en stemklachten ervaart, kan de logopedist u helpen met het optimaliseren van ontspannen ademhalen en stemgeven.
Organische stemstoornissen
Organische stemstoornissen, zijn stemproblemen die voortkomen uit organische bijzonderheden op of aan de stembanden. De organische afwijking kan al bij de geboorte aanwezig zijn, kan komen door een ingreep in het keelgebied of voortkomen uit verkeerd stemgebruik. Voorbeelden hiervan zijn:
- stembandverlamming:
Door verlamming van één of beide stembanen is sluiting van de stembanden niet volledig. Ontstaat door een virus of door een operatieve ingreep. Moeite met het produceren van hoge en lage tonen, heesheid en de stem kan wegvallen.
- stembandpoliepen:
Een verdikking op de stemband, ontstaat door ontsteking aan de luchtwegen, hoesten en verkeerd stemgebruik. De stem klinkt hees, er is vaak pijn in het keelgebied en een vermoeiend gevoel tijdens spreken.
- stembandknobbels:
Een verdikking op de stembanden, soort eeltknobbeltjes, ontstaat door verkeerd stemgebruik, overbelasting, een gevoelig stemorgaan, soms is de oorzaak onbekend. Gaat gepaard met heesheid, pijn in het keelgebied en vermoeiend gevoel tijdens spreken.
- stemband- oedeem:
Het slijmvlies van de stembanden zijn verdikt door vochtophoping. Hierdoor kunnen stembanden niet goed sluiten. Ontstaat door roken en intensief stemgebruik. De stem is hees en vaak laag.
Functionele stemstoornissen
Functionele stemstoornissen zijn stemproblemen die voortkomen uit verkeerd stemgebruik, maar waarbij er geen bijzonderheden zijn gesignaleerd aan de stembanden. Vaak hangt verkeerd stemgebruik samen met andere factoren zoals de ruimte waarin u spreekt, luchtvochtigheid en uw eigen welzijn. Voorbeelden van verkeerd stemgebruik zijn:
- Veelvuldig hoesten en /of keelschrapen, het gevoel een brok of kriebel in de keel te hebben, wat niet weggeslikt kan worden (globusgevoel)
- Te luid, te hoog of te laag spreken
- Onjuiste ademhaling
- Onjuiste coördinatie adem en stem
- Onjuiste houding tijdens spreken
- Geknepen of gespannen spreken
- Stemmisbruik, onvoldoende stemhygiëne (roken, veel alcohol gebruik, schreeuwen)
Wanneer verkeerd stemgebruik langdurig wordt voortgezet, bestaat er de kans op het ontwikkelen van organische stemstoornissen, zoals stembandknobbeltjes. Daarom is het raadzaam om bij stemklachten actie te ondernemen!
Psychogene stemstoornissen
Psychogene stemstoornissen zijn stemstoornissen waarbij een realtie zichtbaar is met een psycho-sociale stressfactor. Het is niet geheel duidelijk waar de stemproblemen vandaan komen. Psychogene stemstoornissen uiten zich in stemloosheid (afonie) of heesheid.
Behandeling adem- en stemproblemen
Bij ernstige keelklachten en stemproblemen is het raadzaam om naar een KNO-arts te gaan. Zij onderzoeken of er organische bijzonderheden zijn te zien op de stembanden. Vervolgens kunt u naar de praktijk komen. De behandeling bestaat uit het:
- Toepassen van stemhygiëne
- Aanleren van juiste ademhalingstechnieken
- Aanleren van ontspanningstechnieken en ontspannen stemgeven
- Aanleren van een goede coördinatie tussen ademhaling en stemgeven
- Nieuwe adem- en stemtechnieken toe te passen in het dagelijkse leven
- HSP-coaching wanneer hoogsensitiviteit en omgevingsfactoren een rol spelen bij uw adem- en stemproblemen