Communicatie is een hele complexe aangelegenheid. We communiceren niet alleen verbaal (via spraak en taal), maar ook non-verbaal (via houding en gebaren). Daarnaast vraagt communicatie veel van de sociale vaardigheden van uw kind. “Wanneer zeg ik iets?” en “welke woorden zijn passend binnen deze situatie?”
Communicatie en prikkels
Tijdens het communiceren worden er in korte tijd veel prikkels verwerkt. Iemand aankijken, aandachtig blijven luisteren, begrijpen, onthouden en vervolgens ook nog passend reageren. Taal is daarom één van de heftigste prikkels die een kind aangeboden kan krijgen.
Daarnaast vraagt communicaties veel van je executieve functies (werkgeheugen, aandacht, planning en organisatie). Prikkelgevoelige kinderen en kinderen die zwak ontwikkelde executieve functies hebben, hebben vaker moeite met taal.
Gevolgen van een taalprobleem
Waneer uw kind problemen heeft met communiceren of taal, heeft dit zeker zijn weerslag op de interactie met de omgeving van uw kind. Uw kind begrijpt bijvoorbeeld niet wat er gezegd wordt, waardoor misverstanden ontstaan. Uw kind kan zich niet goed uiten in wensen en behoeftes, waardoor uw kind zich misschien onbegrepen voelt.
Daarnaast kan uw kind boos en verdrietig worden wanneer uw kind niet begrepen wordt. Vaak is de wil om te praten er wel, maar lukt het gewoon niet. In sommige gevallen kunnen er zoveel frustraties ontstaan, waardoor gedragsproblemen worden ontwikkeld of schoolprestaties verminderen door het taalprobleem.
Taalstoornis of taalachterstand?
Binnen de logopedie spreken we van een taalachterstand, wanneer de taalontwikkeling achterloopt in vergelijking met andere kinderen, maar nog wel ingehaald kan worden.
We spreken van een taalstoornis (TOS) als een taalachterstand niet ingehaald kan worden (blijft altijd achter lopen) en niet te herleiden is uit een gedragsstoornis of een algehele ontwikkelingsachterstand.
Het hebben van een TOS is dus iets wat uw kind heeft en zal houden. Een TOS wordt binnen een multidisciplinair (een team met verschillende specialisten) vastgesteld.
Signalen taalprobleem:
- Moeite met verhalen vertellen, onjuiste volgorde van het verhaal, van de hak op de tak springen, moeite met het vertellen van de rode draad (verhaalopbouw)
- Moeite met gesprekken voeren (pragmatiek), taalgebruik afstemmen op persoon of situatie, initiatieven nemen in een gesprek, beurtwisseling, het uiten van wensen en gevoelens.
- Moeite met opdrachten begrijpen, verhaaltje begrijpen (taalbegrip)
- Moeite om op woorden te komen (woordvindingsproblemen, het woord ligt als het ware op het puntje van de tong)
- Te kleine woordenschat
- Het bouwen van zinnen lukt moeizaam, te korte zinnen of rommelig gebouwde zinnen.
- Moeite met verbuigen en vervoegen van woorden bijv. meervouden, vervoegen van werkwoorden in juiste tijd, verkleinen, vergroten.
- Taalontwikkeling past niet bij leeftijd (TOS)
- Taalprobleem in relatie tot autisme en ADHD.
Wilt u meer informatie wenst of taalontwikkeling past bij de leeftijd van uw kind, ga dan naar wanneer logopedie.
Wat doet de logopedist?
De logopedist onderzoekt of taalontwikkeling passend is bij de leeftijd van uw kind. Ze onderzoekt de woordenschat, hoe de zinnen worden gebouwd, of taal wordt begrepen, hoe een verhaaltje wordt verteld, of taalgebruik passend is binnen de sociale context en/of grammaticale regels juist worden toegepast.
Aanvullend worden vaak auditieve vaardigheden (gehoor en luisteren) en/of het werkgeheugen onderzocht, omdat deze invloed kunnen hebben op de taalontwikkeling van uw kind. Bij twijfels aan het gehoor wordt er een terugverwijzing gedaan naar de huisarts.
Omdat taal een sterke prikkel is en is sommige gevallen samen komt met een prikkelverwerkingsprobleem, zal SI-onderzoek wenselijk zijn.
Logopedische behandeling zal een combinatie zijn van de verschillende facetten van taal zoals hierboven is beschreven. Wanneer wenselijk wordt logopedie gecombineerd met SI-therapie, versterken van executieve functies en AAI.